Vallei van het Merkske: Aschputten, Halsche Beemden, Den Rooy

Provincie Antwerpen

Oud beeklandschap langs de Mark

Hagen, houtkanten en beemden

Op zoek naar ijsvogel of grote pimpernel

Grote soortenrijkdom

Onaangeroerde laaglandbeek

Flirten met de landsgrenzen

Geniet van de absolute rust

In het Bezoekerscentrum kan je extra info krijgen

Wandelen in Vallei van het Merkske: Aschputten, Halsche Beemden, Den Rooy

In de Vallei van het Merkske wandel je naast een riviertje dat slingert tussen weiden en bossen. Dit natuurgebied ligt in de provincie Antwerpen, in de regio Baarle-Hertog, Hoogstraten en Merksplas. Je volgt er de natuurlijke waterloop, en geniet van het geluid van de nachtegaal en de boomkikker op de achtergrond. Het bezoekerscentrum De Klapekster in Wortel staat ook bekend als Pure Kempen Café en fietscafé. Hier vertrekken wandelingen en fietstochten naar het beekdal, de Castelreesche Heide of Wortel-Kolonie.

  • Een bezoek aan de Vallei van het Merkske is het hele jaar door de moeite waard.
  • Wandelen langs een natuurlijk kronkelend riviertje in combinatie met de grote variatie in het landschap en de absolute rust laten een blijvende indruk na.
  • Vanuit Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske kan je verschillende wandelingen ondernemen. In het bezoekerscentrum kan je een gratis wandelfolder en extra informatie bekomen.

  • Bepaalde delen van het gebied zijn bij lange periodes met regen moeilijk of niet toegankelijk.

Het hele jaar door vrij toegankelijk op de wandelpaden, van zonsopgang tot zonsondergang. Stevige stapschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband. 

 

WANDELEN IN HET GEBIED

ASCHPUTTEN
  • Het recreatiedomein De Mosten is eigendom van de stad Hoogstraten. Op de grote plas fourageren regelmatig grote aantallen watervogels.
  • 4,2 km _ wandelknooppunten 45-55-47-49-48-47-45.
  • Start: De Mosten, Hoogeind 74b, Meer.
HALSCHE BEEMDEN
  • Op weg naar de Halsche Beemden loop je door werelderfgoed Wortel-Kolonie. Onder het Nederlandse regime werden hier vanaf 1822 op braakliggende heide kleine boerderijtjes opgericht om arme gezinnen de woeste gronden te laten ontginnen. Vanaf het tweede deel van de 19de eeuw tot 1993 werden hier bedelaars en landlopers ondergebracht. In het voorjaar kleurt de bodem van de bossen langs het Merkske geel en wit door speenkruid, dotterbloem en bosanemoon. De uitgestrekte bossen van Wortel-Kolonie zijn vandaag grotendeels eigendom van de Vlaamse overheid (Agentschap voor Natuur en Bos).
  • Toegankelijkheid: Honden welkom aan de leiband. - Let op: Bij regenweer is wandelen in de Halsche Beemden dikwijls niet mogelijk.
  • Info: Bezoekerscentrum, 03-383 02 08, bc.valleivanhetmerkske@natuurpunt.be
DE ASCHPUTTEN EN DE MOSTEN
  • Het recreatiedomein De Mosten is eigendom van de stad Hoogstraten. Op de grote plas fourageren regelmatig grote aantallen watervogels.
  • 4,2 km - wandelknooppunten 45-55-47-49-48-47-45.
  • Start: De Mosten, Hoogeind 74b, Meer.
DEN ROOY
  • Den Rooy is een echt bosgebied met verschillende types bos, van nat tot droog en van loof- tot naaldbos. Op het terrein zijn enkele waardevolle stukken open natuur aanwezig waarvan een relict hoogveen/natte heide zeer bijzonder is.
  • 3,8 km - wandelknooppunten 48-4-3-46-47-48. Buiten het broedseizoen (van 15 augustus tot 1 april) suggereren we de route 48-3-46-47-48. Er is een uitbreiding mogelijk in het aangrenzend natuurgebied Smisselbergen. Voor de kinderen is het Kortebeentjespad ook een aanrader.
  • Start: Aan bareel en infobord, Ulicotenseweg, Hoogstraten
WANDELKNOOPPUNTENNETWERK - KEMPENSE KOLONIES
  • 11,4 km - Naar het brongebied van het Merkske in Nederland, Het Groeske, 1-2-6-76-74-73-71-72-64-66-67-70-69-7- 9-10-2-1
  • 16,3 km - De Broskes, 1-18-17-60-42-45-44-40-38-37-36-31-32-35-33-52-41-60-50-20-25-19-51-79-56-55-58-57-5-4-3-2-1
  • Start: Wandelingen met start aan het bezoekerscentrum
TWEEDAAGSE WANDELING
  • 63,5 km - 52–90–6–6 –7–73–67–72–8–70–5–4–3–2–96–97–41–75–74–54–87–52–26–51–15–53–17–20–21–22–33–35–34–51 NL–79 NL –56–55–58–57–62–80–15 NL–57 NL –56 NL –96–95–97–98–75 NL–74 NL –76 NL –6–7–9–10–12–13–14–1-
  • Bivakzone nabij bezoekerscentrum Vallei van het Merkske - De Klapekster (36,5 km) -18–17–16–21–31–49–76–75–74–56–55–54–52–53–50–72–71–74–10–70–69–79–77–51–52–56–55–53–54–68–69–70–96–90–72–74– 75–40–95–94–93–50–92–89–91–51–52
  • Start: Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29, Turnhout

 

Toegankelijkheid

  • Leuk voor kinderen

  • Laarzen of stevige schoenen aanbevolen

  • Honden zijn welkom aan de leiband

Eigenschappen

Zeer groot gebied: > 100 ha
  • wandelpad

Kaart van het gebied

Ontvang de kaart en de route

Ben je nog geen lid van Natuurpunt?

Word lid van Natuurpunt

En geniet van tal van voordelen.

Ga door zonder lidmaatschap

Ben je geen lid van Natuurpunt? Geen probleem, we mailen je een link van de route. Zo heb je die altijd in je mailbox.

7 routes

Aschputten Rode Wandeling

wandelpad
3.99km
Gemiddeld 60 minuten wandeltijd

Antwerpse Kempen

wandelpad
32.79km
Gemiddeld 490 minuten wandeltijd

Erfgoedwandeling (blauw of de kaart)

wandelpad
6.04km
Gemiddeld 90 minuten wandeltijd

Heikant en Ginhoven Alternatieve Waldeing (bruin op de kaart)

wandelpad
11.45km
Gemiddeld 170 minuten wandeltijd

Heikant en Ginhoven Wandeling (groen op de kaart)

wandelpad
7.52km
Gemiddeld 110 minuten wandeltijd

Flirten met de grens (paars op de kaart)

wandelpad
11.69km
Gemiddeld 180 minuten wandeltijd

Bootjesvenwandeling (Geel op de kaart)

wandelpad
5.16km
Gemiddeld 80 minuten wandeltijd

Startpunten

Halsche Beemden en Pimpernelgraslanden

Hoogeind 74B
Meer
België

Startpunt Wandeling Halsche Beemden

Kolonie 41
Wortel
België

Bereikbaarheid

De startplaats van de wandeling bevindt zich bij het onthaal van recreatiedomein "De Mosten". Je kan ook starten aan de oversteek van het fietspad over de rivier de Mark (enkel bereikbaar voor fietsers en wandelaars).

Zien en doen

Het Merkske, een zijriviertje van de Mark, is een authentieke, kronkelende beek en de natuurlijke grens tussen Nederland en België. Het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt en de Nederlandse partner Staatsbosbeheer, staan hier borg voor meer dan 1900 hectare natuur. Aan amfibieën geen gebrek. Alpenwatersalamander, kleine watersalamander en kamsalamander zijn maar enkele soorten die er voorkomen. Ook de boomkikker en de knoflookpad zijn terug. De beekvallei biedt voldoende voedsel en bescherming voor vogels zoals wielewaal, blauwborst, geelgors, grauwe klauwier, houtsnip en nachtegaal. Wie goed kijkt, ontdekt sporen van een ree of van roofdieren zoals vos, hermelijn, bunzing of wezel. In Wortel-Kolonie vind je Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske, De Klapekster. Dé uitvalsbasis voor wandel- en fietstochten. Je kan er terecht voor een drankje en informatie.

Langs de Mark, ten oosten van het recreatiedomein De Mosten, ontpopt zich het natuurgebied Aschputten. De Aschputten bestaat uit vrij droge tot vochtige graslanden met kleine landschapselementen, enkele bospercelen en poelen. Verspreid tussen de bossen liggen er enkele weilandjes met restanten van de vroegere natuurrijkdom. Je kan hier prima wandelen.

De Wielewaal

De wielewaal is een trekvogel die in Afrika overwintert. Het is een schaarse broedvogel die leeft in loofbossen zoals populieren- en eikenbos. Voorts vertoeft hij graag in riviergebieden. De vogel is, hoewel hij er opvallend uitziet, moeilijk te vinden omdat hij nogal schuw is en bij voorkeur in boomtoppen verblijft.

Leuk voor kinderen

In de streek zijn er enkele speelbossen, in Wortel-Kolonie op wandelafstand van het bezoekerscentrum en in Recreatiedomein De Mosten Hoogeind 74b, Meer. In natuurgebied Den Rooy heb je een kortebeentjespad. Het is een wandelroute van 1,5 km lang die kinderen (0 - 12 j) uitdaagt om op avontuur te gaan in het bos. Kindjes kunnen er een klauterparcours afleggen en bij goed weer natuurlijk ook zwemmen. Meer info

Fietstocht - Vallei van het Merkske

32,5 km via de fietsknooppunten: start-12-11-52-19-20-17-18-22-94-81-8-99-start.

Start: Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske- De Klapekster, Kolonie 41, Hoogstraten.

Het bezoekerscentrum is erkend als Fietscafé. Er is een fietsenstalling en reparatieset. Nabij fietsknooppunt 11) kom je langs de Castelreesche heide. Het gebied bestaat uit heischrale graslanden met een aantal grote vennen, een ideaal biotoop voor water- en weidevogels. De weidsheid nodigt uit om op verkenning te gaan. Start aan het infopaneel op de parking langs de Hoogstratensebaan (WKN 74). Stippel zelf je wandeling uit via de wandelknooppunten. Tussen fietsknooppunten 81 en 8 kom je langs de “dodendraad”. Van hieruit kan je een wandeling maken door het brongebied van het Merkske. De wandeling door De Broskens leidt je langs oude paden door het zacht glooiende landschap van Baarle. Laarzen zijn op dit pad aan te raden.

Fietskaart 1 van het Fietsknooppuntennetwerk Antwerpse Kempen verkrijgbaar in het bezoekerscentrum of je route samenstellen op www.fietsnet.be

Info: Bezoekerscentrum, 03-383 02 08, bc.valleivanhetmerkske@natuurpunt.be

Schaatsen

Bij strenge winters op het Bootjesven.

Info: www.natuurenbos.be/schaatsen

Vogels kijken

Aan de waterplas Bootjesven ligt het Boothuis. Dit gebouw kreeg van het Agentschap voor Natuur en Bos een opknapbeurt. Er staan picknickbanken en infopanelen. Via een gluurmuur kan je de kolonie blauwe reigers observeren.

MTB

21,8 km - Kolonieroute, groene lus. (72% off-road.)

Start: vlak bij De Klapekster,

Info: www.sport.vlaanderen.be

Wil je de Vallei van het Merkske verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak bij Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske, Kolonie 41, 2323 Wortel. (bc.valleivanhetmerkske@natuurpunt.be)

Dieren en planten

Voorjaar in volle bloei – een paradijs voor planten en dieren

Bloemenfeest in het vroege voorjaar 

Al vanaf het vroege voorjaar is het gebied een bezoek meer dan waard. Dan kleuren de bossen en graslanden geel en wit dankzij voorjaarsbloeiers zoals speenkruid, slanke sleutelbloem, dotterbloem en bosanemoon. Tussen al dat kleurengeweld valt het groene, bescheiden muskuskruid misschien minder op, maar ook dat hoort erbij.

Een vlinderdroom op pinksterbloemen

Iets later, vanaf april, toveren pinksterbloemen de vochtige weides om tot een wit tapijt. Ze zijn niet alleen mooi, maar ook belangrijk: het oranjetipje, een sierlijk wit vlindertje met oranje vleugeltopjes, zet zijn eitjes op pinksterbloemen – de rupsen leven er exclusief van.

Kikkers, padden en salamanders in actie

Niet alleen insecten profiteren van het lentelandschap. In de poelen ontwaken bruine kikkers en gewone padden als eerste uit hun winterslaap. Later volgen verschillende salamanders, waaronder de zeldzame kamsalamander, vinpootsalamander en alpenwatersalamander. Vanaf mei laat ook de bastaardkikker van zich horen, vooral in de avond. Het waterleven in de poelen trekt bovendien libellen aan, én bijzondere planten zoals de zeldzame pilvaren. Misschien spot je er in de toekomst zelfs de boomkikker!

Vleugels in de lucht, zang in het veld

Wie goed kijkt, ziet ook tal van vogels. In de winter foerageren distelvinken op de zaadknoppen van distels, terwijl sijsjes hun voedsel vinden in elzen. In het voorjaar verdedigen roodborsttapuiten hun territorium vanaf weidepalen en broedt de grote gele kwikstaart bij de stuw op de Mark. ’s Zomers cirkelen buizerds en wespendieven boven het gebied, en ook sperwers vinden hier een goed jachtterrein.

De kleine uil met grootse plannen

De steenuil – de kleinste uil van ons land – voelt zich helemaal thuis in het kleinschalige landbouwlandschap rond de Aschputten. Hier jaagt hij in de schemering op muizen, vanop een paaltje of een boomtak, met zijn scherpe blik.

Op ontdekking langs de poel

Wil je dit levendige tafereel van dichtbij beleven? Tijdens de zomermaanden kan je via een steiger bij de poelen rustig de natuur observeren – een unieke kans om amfibieën, libellen én misschien wel een oranjetipje van dichtbij te bewonderen.

Over dit gebied

Tussen natte beemden, oude duinen en legenden van de Mark

De Vallei van het Merkske is een prachtig aaneengesloten natuurgebied langs het kronkelende riviertje 'het Merkske'. Een van de bijzondere deelgebieden is de Halsche Beemden, beheerd door Natuurpunt. Hier bepalen natte beemden het landschap – graslanden die gevoed worden door zuiver grondwater. Die vochtige omstandigheden zorgen voor een rijke plantengroei, met zeldzame soorten als resultaat. Ook de beekbegeleidende bossen zijn meer dan de moeite waard: in het voorjaar kleurt de bosbodem geel en wit dankzij speenkruid, dotterbloem, slanke sleutelbloem en bosanemoon.

Niet ver daarvandaan ontdek je het landschap zoals de Markvallei eruitzag vóór de jaren zeventig, toen de rivier nog vrij kon meanderen. Het natuurgebied Aschputten ligt op een oude rij landduinen die zich vroeger kilometerslang uitstrekte langs de flank van de Markvallei. Die duinruggen stonden lokaal bekend als de Aschputtenbergen, en gaven hun naam aan het gebied.

Deze landduinen sluiten aan op de Meirberg, een van de bekendste prehistorische sites in Vlaanderen. In de steentijd was dit een aantrekkelijke plek voor jagers en verzamelaars: een verhoogde plek met uitzicht over het water, midden in een rijk ecosysteem. De menselijke aanwezigheid van duizenden jaren geleden laat zich hier nog steeds voelen.

Wandelaars kunnen het gebied ontdekken via een pad dat langs enkele restanten van de oude Mark slingert. De sierlijke meanders staan bekend als de Drie Gezusters – drie kolken waar volgens de legende een kerkklok ligt, die op kerstdag om middernacht te horen is. De naam verwijst mogelijk naar oude Keltische moedergodinnen, de 'drij Matronen', of naar een verhaal waarin drie zusters verdronken. Zo gaan natuur en mythe hier hand in hand.

De wandeling voert je ook langs recreatiedomein De Mosten, eigendom van de stad Hoogstraten. In het hart van dit domein ligt een grote waterpartij, ontstaan door zandwinning voor de aanleg van de E19. Vandaag is dit een rustplek voor tal van trekvogels. In de winter verzamelen er zich vele eendensoorten, waaronder de opvallende fuut en kuifeend. Ook onder water leeft het: heel wat zoetwatervissen vinden hier een geschikte woonplaats in de diepe ‘put’.

Wat doet Natuurpunt

Samen werken aan een rijker landschap

In het gebied rond het Merkske levert Natuurpunt een belangrijke bijdrage aan het natuurbeheer én de wetenschappelijke kennis. Binnen de werkgroep studie van het Merkske wordt grensoverschrijdend samengewerkt, en er is actieve betrokkenheid bij herintroductieprogramma’s voor zeldzame soorten.

Een belangrijk onderdeel van het beheer is verschralingsbeheer: maaien of begrazen zonder bemesting. Zo ontstaan er soortenrijke graslanden en bloemenweiden, met geleidelijke overgangen tussen bos en open ruimte. Zulke overgangen vormen ideale leefgebieden voor tal van insecten, vogels en zoogdieren.

De natste graslanden worden één à twee keer per jaar gemaaid, met klein materiaal of zelfs met de hand. Daarbij blijft bewust 10 à 20 % van de vegetatie staan, zodat kleine dieren voldoende schuil- en voedselplekken behouden. De hoger gelegen graslanden en de wastine worden begraasd door runderen.

Het beheer is een samenwerking tussen veel handen. Plaatselijke landbouwers dragen hun steentje bij, net als de vrijwilligers van Natuurpunt Markvallei en de professionele beheerploegen van Natuurpunt. Dankzij die gezamenlijke inspanningen krijgen planten van voedselarme gronden opnieuw een kans – en groeit het gebied uit tot een waardevol en levendig natuurgebied voor mens én dier.

Afdeling

Vallei van het Merkske: Aschputten, Halsche Beemden, Den Rooy wordt beheerd door

Meehelpen?

Het beheerteam van Natuurpunt Markvallei komt regelmatig bijeen om de uit te voeren beheersmaatregelen te bespreken. Het team wordt daarin professioneel ondersteund door planner Frederik Naedts. De grote werkzaamheden worden uitbesteed of toevertrouwd aan de ploegen van Natuurpunt Beheer. 

Het grootste deel van het beheer is vooral in handen van een enthousiaste groep jong-gepensioneerden die elke maandagvoormiddag de handen uit de mouwen steken in de verschillende natuurgebieden van de afdeling. 

Iedereen werkt op zijn tempo en er wordt veel gelachen. Maar "de maandagploeg" verzet ook bergen werk.

Heb je zin om mee te komen doen? Neem contact op met Carlo van Boxel.

Afbeelding
maandagploeg aan het werk in het hoogveengebied

Steun Natuurpunt

Doe een gift voor Vallei van het Merkske: Aschputten, Halsche Beemden, Den Rooy

  • Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
  • Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project

Word lid van Natuurpunt

  • Bescherm de natuur
  • Ontvang de Fiets- en Wandelgids
  • Krijg korting bij onze partners

Ja, ik word lid van Natuurpunt

Afbeelding
Wandelaars aan het water