Karen, een beginnende natuurliefhebber, herkende de vogel via ObsIdentify. De app maakt gebruik van beeldherkenning en artificiële intelligentie om soorten te identificeren. Na automatische herkenning werd de foto geüpload naar Waarnemingen.be, het Vlaamse platform voor natuurwaarnemingen. De waarneming werd vervolgens gevalideerd door een vogelexpert.
Deze gang van zaken illustreert hoe digitale hulpmiddelen burgerwetenschap ondersteunen en het mogelijk maken voor een breed publiek om bij te dragen aan monitoring en kennisverzameling rond biodiversiteit. Je hoeft geen ervaren vogelkijker zijn om een bijzondere soort te ontdekken!
ObsIdentify is sinds de lancering in 2020 uitgegroeid tot een belangrijk hulpmiddel voor natuurwaarnemers in Vlaanderen en Nederland. De app werd ontwikkeld door Stichting Observation International in samenwerking met onder meer Natuurpunt en Naturalis Biodiversity Center. Met wereldwijd meer dan 2,5 miljoen downloads (bijna 1 miljoen in België) en jaarlijks 425.000 gebruikers in België alleen al, is het een wijdverspreid instrument voor soortherkenning. De gegevens worden, indien gekoppeld aan een account, automatisch doorgestuurd naar Waarnemingen.be of het internationale Observation.org.
Waarnemingen.be telt inmiddels bijna 84 miljoen meldingen, waarvan 10 miljoen in 2024 alleen. Deze data zijn van grote waarde voor wetenschappelijk onderzoek, beleidsvorming en natuurbescherming. Validatie van zeldzame waarnemingen gebeurt door gespecialiseerde vrijwilligers en deskundigen, wat ook bij de Amerikaanse oeverloper het geval is.
De Amerikaanse oeverloper is nauw verwant aan de inheemse oeverloper (Actitis hypoleucos), maar komt normaal uitsluitend voor in Noord-Amerika. Daar broedt hij bij meren, rivieren en andere zoetwateromgevingen. In de winter trekt hij naar zuidelijkere gebieden, waaronder Zuid-Amerika.
Af en toe komt er een in Europa terecht, als dwaalgast. Dat gebeurt door navigatiefouten tijdens de trek, weersinvloeden zoals zware stormen of andere verstorende factoren. De vogel werd eind april aangetroffen, midden in de voorjaarstrek.
Het is niet de eerste Amerikaanse vogel die dit jaar in ons land gezien wordt. Zo dook op 19 en 20 april een Franklins meeuw op in Nieuwpoort (en nadien in Leisele): het zesde geval voor ons land.
De Amerikaanse oeverloper is zeer zeldzaam in België. Op basis van de beschikbare gegevens van het Belgian Rare Birds Committee (BRBC) gaat het om de vijfde officieel gemelde waarneming van deze soort. De vorige waarnemingen vonden plaats in onder meer Linkeroever (2011) en Namen (2021). Ter vergelijking: in Nederland zijn er 7 meldingen geregistreerd.
Het BRBC is verantwoordelijk voor de evaluatie en validering van zeldzame vogelwaarnemingen in België. Indien ook deze waarneming formeel aanvaard wordt, zal ze worden toegevoegd aan de officiële Belgische vogellijst.
Tekst: Gerald Driessens (Natuurpunt Studie)
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief