Grutto’s verdwijnen uit de polder
De biodiversiteit van landbouwgebied gaat al decennia (en nog steeds) pijlsnel achteruit. Natuurpunt probeert met natuurgebieden als de Uitkerkse polder om natte bloemrijke graslanden, die in de intensieve landbouw verdwenen zijn, te herstellen om soorten als grutto te kunnen behouden. De Uitkerkse polders was door deze inspanningen tot voor kort een van de laatste bolwerken van grutto’s, maar ook in de Uitkerkse polder was de afgelopen jaren een achteruitgang op te tekenen van de grutto-populatie. In 2024 werden nog 78 koppels grutto’s geteld terwijl dit er in 2016 nog 187 waren.
Het recent verschenen rapport van het INBO geeft aan dat het verdwijnen van geschikt habitat de belangrijkste oorzaak is van de achteruitgang van weidevogels zoals grutto, maar dat predatie door onder andere vos een probleem kan vormen voor de overleving van de kleine resterende populaties. Dat is precies wat ook vastgesteld werd in Uitkerke. In 2024 was er een nieuwe vossenburcht in het midden van de Uitkerkse polder, wat ertoe leidde dat de oostelijke helft van de Uitkerkse polder vrijwel volledig verlaten werd door de grutto. De vos, die in het verleden door toedoen van de mens bijna volledig verdwenen was uit Vlaanderen, heeft zich door betere reglementering kunnen herstellen en is sinds een twintigtal jaar weer overal in Vlaanderen terug. De grutto is een vogel die zeer gevoelig is voor de aanwezigheid van predatoren. De nesten van grutto’s worden onder andere gepredeerd door vossen. De grutto weet dit en zodra deze merkt dat er een vos in het gebied is, zal de vogel het gebied verlaten.

Weidevogelraster: kraamkamer voor weidevogels
Om de laatste grutto’s en andere weidevogels in de Uitkerkse polder te behouden, werd er besloten om een weidevogelraster te plaatsen. Dit raster voorkomt dat vossen het broedgebied kunnen binnendringen. In een gezonder ecosysteem met voldoende aaneengesloten natte graslandcomplexen is het veel moelijker voor de vos om nesten te vinden en te prederen en vormt hij een evenwichtig onderdeel van het ecosysteem. Helaas is onze natuur nog te klein, te sterk verdroogd en te versnipperd om dit evenwicht te kunnen houden. Een raster plaatsen doen we liever niet. We zien het als een noodmaatregel om de populatie weidevogels meer overlevingskansen te geven. We hopen dat dit een tijdelijke maatregel is.
Herstel leefgebied
Het weidevogelraster biedt ons de tijd en ruimte om verder onderzoek te doen naar hoe we het landschap op lange termijn kunnen inrichten en herstellen, zodat weidevogels in evenwicht kunnen leven met de aanwezige predatoren. Deze maatregel is dan ook slechts een deeltje van het grotere herstelplan, want ook het leefgebied moet in zijn geheel in orde zijn. Grutto’s hebben open weidse bloemrijke graslanden nodig met natte stukken waar ze regenwormen en emelten kunnen zoeken in de modder. Door opgehoogde gronden opnieuw af te graven brengen we het nodige reliëf in het terrein en creëren steeds meer geschikt leefgebied.
Eerste positieve tekenen
De grutto’s zijn dit voorjaar opnieuw toegekomen in de Uitkerkse polder en hebben onmiddellijk de zone binnen het weidevogelraster ingenomen. Daar waar de soort vorig jaar uiteindelijk verdwenen was, zijn er nu 14 koppels opnieuw aanwezig. Ook andere weidevogels zoals kievit, tureluur, scholekster, kluut en stelkluut zijn in toenemende aantallen beginnen broeden binnen het raster. Hopelijk kunnen er komende jaar heel wat grutto-jongen grootgebracht geworden en kan de populatie in de Uitkerkse polder zich opnieuw herstellen.
Deze werken werden mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van de Vlaamse overheid, het Europees landbouwfonds, Vivara, Stichting Help en PepsiCo.
Tekst: Matthias Strubbe (Natuurpunt Beheer)


Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief