Januari…en er was veel aandacht voor vogels

Er was niet enkel het Grote Vogelweekend, de verkiezing van de ekster als vogel van het jaar, maar er was ook de bosuil die luidkeels van zich liet horen.

De Bosuil

Eind januari begin februari zijn de bosuilen op vrijerspad. De broedperiode van de bosuil begint vroeg in het jaar. Hun roep is dan op vele plaatsen duidelijk te horen. In sommige culturen wordt de roep van de bosuil geassocieerd met mysterie en het bovennatuurlijke.

Zijn nachtelijke levensstijl en spookachtige roep hebben hem tot een symbool van wijsheid, maar soms ook van onheil gemaakt. De bosuil heeft een gedrongen lichaam en een ronde kop zonder oorpluimen. De veren van deze uil zijn bruin en grijs, met donkere streepjes die hem uitstekende camouflage bieden, zoals je kunt zien op de foto.

Ze leven voornamelijk in loof- en gemengde bossen, maar zijn ook te vinden in parken, grote tuinen en zelfs stedelijke gebieden. Het zijn standvogels, wat betekent dat ze het hele jaar in hetzelfde gebied blijven.

Hun grote, donkere ogen zijn perfect aangepast aan het zien in schemering en duisternis. Ze jagen ‘s nachts op kleine zoogdieren zoals muizen maar ze eten ook vogels, insecten en amfibieën. Met hun scherpe klauwen en krachtige snavel zijn ze prima uitgerust om prooien te vangen.

Ook hun gehoor is uitzonderlijk goed ontwikkeld, waardoor ze zelfs prooien kunnen waarnemen die onder een laag bladeren verscholen zitten.

De bosuil is een fascinerende vogel die een belangrijke rol speelt in het ecosysteem. Door meer te leren over deze indrukwekkende uil kunnen we bijdragen aan zijn bescherming en waardering voor de natuur vergroten.

Het Grote Vogelweekend

U heeft waarschijnlijk ook vogels geteld in het weekend van 25 en 26 januari.

Tijdens deze 22e editie van Het Grote Vogelweekend telden meer dan 53.000 Vlamingen hun tuinvogels.

De meest getelde vogels top 3 in onze tuinen is

1. huismus

2. koolmees

3. vink

Maar uit de resultaten blijkt dat het aantal vogels per tuin blijft dalen. Er werden al een paar redenen voor deze daling aangehaald.

● een algemene daling van de biodiversiteit

● veranderend klimaat

● nog veel te steriele tuinen

● pesticiden

● en ook huiskatten spelen spel hier een kwalijke rol

Je leest alles over het Grote Vogelweekend op deze pagina van Natuurpunt

De ekster als natuurlijke opruimer

Hoewel de ekster vaak wordt gezien als een “roofzuchtige” vogel die nesten plundert en eieren steelt, is dit slechts een klein deel van zijn natuurlijk gedrag. De positieve impact die hij heeft als opruimer en de belangrijke schakel in het ecosysteem wordt vaak over het hoofd gezien.

De ekster (Pica pica) toont een intelligent en complex gedrag, dat gedrag en zijn opportunistische aard wordt door sommigen zelfs als negatief ervaren.

Eksters hebben een gevarieerd dieet van zowel dierlijk als plantaardig voedsel. En door het opruimen van aas helpen eksters de natuur te reinigen van organisch afval dat anders ziekten zou kunnen verspreiden.

Meer nog, hun taak als natuurlijke opruimers komt opvallend naar voren in een artikel uit Natuur.oriolus van juni 2024. Daar wordt naar voor gebracht dat eksters een uitbraak van een besmettelijke ziekte bij vogels wisten te stoppen door de zieke vogels op te ruimen.

Men bemerkte in het voorjaar van 2024 bij een voederplaats in de tuin een aantal zieke vinkachtigen. Het ziektebeeld wees op Trichomonas. Deze infectieziekte is zeer besmettelijk en kan op voederplaatsen waar veel vogels samenkomen tot een uitbraak leiden. Twee eksters in de omgeving van de voederplaats leerden al snel dat de verzwakte vogels gemakkelijk te vangen waren en ze aten de zieke vogels op. Er werden geen nieuwe vogels meer ziek en de uitbraak van de besmettelijke ziekte bij de vinken stopte. En zo leveren eksters een bijdrage aan het gezond houden van de natuur en onze omgeving.

Het zijn niet alleen symbolen van intelligentie en aanpassingsvermogen, maar het zijn ook stille opruimers die een belangrijke taak vervullen.

Onlangs is door Vogelbescherming Vlaanderen de ekster uitgeroepen tot vogel van het jaar

Tekst: Vic Van Dyck
Foto's: Paul Helsen