Mensen zeggen mij wel eens: Ik zie nooit vlinders in mijn tuin. De voorbije jaren waren inderdaad wel slechte vlinderjaren. Maar het is net zoals je in de winter vogels naar je tuin lokt met voedsel. Met de juiste planten kan je ook vlinders aantrekken. Enkel een eentonig gazon of een betegelde oppervlakte gaan dit niet doen. Zorg dat ze ook jouw tuin uitkiezen! Als je je best doet, kan je er van in februari tot in het najaar van vlinders genieten. Zorg er voor dat er al vroeg in het voorjaar en verder het hele jaar door vlinderlokkende bloemen bloeien. Je hebt natuurlijk ook een zonnige dag nodig. Dagvlinders vliegen zelden op bewolkte, koude of natte dagen.
Dikwijls zijn het bepaalde bloemen die een vlindersoort aantrekken. Een plekje met net die planten kan al het verschil maken. Zelfs wie minder mobiel is of enkel een terras heeft, kan op bloembakken vol nectarrijke planten al vlinders spotten. Voor wie er niets over weet is het een uitdaging om de verschillende soorten te leren kennen.
In je gazon mag je gerust wat madeliefjes en muizenoor laten staan. Als je het niet gebruikt kan je het zelfs geheel of gedeeltelijk vervangen door bloeiende planten. Heb je plek voor bomen of struiken, kies dan voor bloeiende, vlinderlokkende soorten. Vervang verharde of betegelde oppervlaktes die je niet gebruikt door groen. Je kan je tuin echt omtoveren tot natuurreservaatje.
Chemicaliën zijn natuurlijk uit den boze. Let ook op met planten en bloembollen die je aankoopt. Wees voorzichtig met meststoffen. Stikstof kan schadelijk zijn voor de rupsen. Sommige bloemen die in de handel als vlinderlokkend worden aangeduid zijn dit eigenlijk helemaal niet. Inheemse planten die al van nature in je tuin voorkomen en die vlinders aantrekken ga je zeker niet verwijderen! Ik denk aan wilde viooltjes, wilde kamperfoelie, paarse dovenetel. Wat je mooi vindt, mag je zeker laten staan. Als het sterk woekerende planten zijn zoals bramen, klimop, brandnetel, moet je ze natuurlijk binnen de perken houden. Er zijn vlinderliefhebbers die zelfs brandnetels in bakken houden. Wie een grote tuin heeft kan zich zeker één of meerdere wilde plekjes veroorloven.
Sommige vlinders overwinteren als vlinder, als imago, in schuurtjes of houtstapels. Al in februari, als de zon erdoor komt, kan je citroenvlinders, dagpauwogen en gehakkelde aurelia’s zien. Soms zonnend op een warm plekje. Soms foeragerend op maagdenpalm, krokussen of blauwe druifjes. Laat vroeg in het voorjaar ook zeker paardenbloemen bloeien. Ook andere voorjaarsbloeiers zijn belangrijke nectarplanten. In je groententuin kan je spruitkolen laten in bloei komen.
Het oranjetipje zie je pas iets later in de lente. De overwintering gebeurt immers als pop. Het vliegt uitsluitend van begin april tot begin juni. Men noemt dat in 1 generatie. Het mannetje is heel herkenbaar met de feloranje punten op zijn witte vleugels. Zeker bij het overvliegen is het vrouwtje nauwelijks te onderscheiden van een koolwitje. Alleen van dichtbij zie je de verfijnd groen gemarmerde onderzijde. Vaak gebruikte nectarplanten zijn pinksterbloem en look-zonder-look. Bij veel soorten is er een verschil tussen de geslachten. Bij andere herken je het vrouwtje enkel als ze eitjes afzet of bij copulatie. Het vrouwtje van de citroenvlinder is lichtgroen. Alleen het mannetje is echt citroengeel. Men denkt dat het Engelse woord ‘butterfly’ naar hem genoemd is.
Ook voor de rupsen is het heel belangrijk om voor planten te zorgen die zij verkiezen en die zo vlinders lokken. Men noemt dat de waardplanten. Als je een groententuin met worteltjes hebt, is de kans groot dat er koninginnenpages hun eitjes komen op afzetten. Let wel op bij het oogsten: laat de worteltjes met rupsen langer staan. Je kan ook speciaal voor deze vlinders wortels zaaien op een zonnig plekje. Zo’n schitterende grote vlinders kunnen bewonderen is echt deze moeite wel waard. Je tuinwortels zijn voor hen ook veel aantrekkelijker dan de wilde peen die bij ons veel voorkomt. Voor het oranjetipje zijn pinksterbloem, look-zonder-look, judaspenning en damastbloem dan weer de waardplanten. Grote brandnetels zijn zeer belangrijk omdat ze waardplant zijn van heel veel soorten dag- en nachtvlinders. Je kan ook o.a. in een gemengde haag sleedoorn aanplanten. Hier kan de mooie oranje sleedoornpage eitjes afzetten. De overwintering gebeurt als ei. Als nectarplant bezoekt hij koninginnenkruid en guldenroede. Bij het kaasjeskruiddikkopje is het dan weer de rups die overwintert.
Het icarusblauwtje vliegt van eind april tot begin september. Het gebruikt klaver en gewone rolklaver als nectarplant. Als waardplant ook gewone rolklaver maar ook moerasrolklaver, witte en kleine klaver. De Kleine vuurvlinder gebruikt dan weer distel, struikhei, jacobskruiskruid, boerenwormkruid en duizendblad als nectarplanten. Waardplanten zijn schapenzuring en veldzuring. Je kan hem bewonderen van begin april tot eind oktober. Als je geluk hebt kan je in je tuin in Holsbeek wel eens een grote weerschijnvlinder, een keizersmantel, een kleine parelmoervlinder, een braamparelmoervlinder of een kleine ijsvogelvlinder spotten. Als er een oude eikenboom in de buurt staat, komt er misschien ook eens een eikenpage op bezoek.
Een kolibrievlinder is altijd een aangename verschijning die zelfs bij regen vliegt. Een glasvleugelpijlstaart ga je maar zeer uitzonderlijk te zien krijgen. Het zijn allebei dagvliegende nachtvlinders.
Bloembakken met hanggeraniums en verbena op de vensterbank trekken niet enkel overdag maar ook ’s avonds en zelfs ’s nachts kolibrievlinders aan. Plant enkel hanggeraniums en uitsluitend enkelbloemige. Het geldt voor alle dubbelbloemige planten dat ze veel minder tot geen vlinders lokken. Bij enkelvoudige bloemen is de nectar veel beter bereikbaar. Als je nauwgezet verwelkte bloemen verwijdert, ga je bij veel plantensoorten nog langer van de bloemen en dus ook van vlinders genieten. Soms zelfs tot laat in de herfst.
Hier volgen nog andere nectarplanten die verschillende vlindersoorten aantrekken. Voor nectarborders of bloembakken.
Nectar- en waardplant
Geniet in elk geval van de vlinders in je eigen bloemrijk paradijsje en draag zo ook je steentje bij aan natuurbehoud en het vergroten van biodiversiteit.
Marleen Boon
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief