Nieuws

Tijdens een bijeninventarisatie in 2020 op het provinciedomein Bergelen in Gullegem (West-Vlaanderen) werd tweemaal een mannelijk exemplaar van de zeer zeldzame grote behangersbij (Megachile lagopoda) gevonden. Nu 2 jaar later vond de werkgroep Aculea West-Vlaanderen opnieuw een mannetje van een grote behangersbij tijdens het project in Harelbeke: ‘Gavers uitgepluisd.’

Afgelopen zomer werd de oranje zonnewijzer (Trithemis kirbyi) tweemaal geobserveerd in het zuiden van België, meteen de eerste waarnemingen voor ons land. Deze van oorsprong Afrikaanse libellensoort werd voor het eerst in Europa gezien in 2003. Sindsdien heeft ze een groot deel van Spanje weten te koloniseren en werd ze in 2017 voor het eerst waargenomen in Frankrijk, waar sindsdien een paar populaties voorkomen in de regio Languedoc.

Rode Lijsten zijn een handige tool in het natuurbeleid om de bedreigingsstatus van verschillende soorten binnen een soortgroep objectief te beoordelen. Zo kunnen prioritaire soorten bepaald worden en kan een gepast natuurbeheer gevoerd worden. Bovendien levert dit een juridische basis voor de bescherming van kwetsbare soorten. Bodemdieren zien we zelden of nooit verschijnen op deze lijsten. Daar komt nu verandering in met een eerste Rode Lijst van de Vlaamse landpissebedden.

Recente rapporten tonen aan dat de populaties van grote wilde dieren in Europa in de lift zitten. Meteen rijzen op sociale media vragen of we voor de gek gehouden worden met de doemberichten over achteruitgang van de natuur. In het Europees parlement gaan ook meteen stemmen op om de bescherming van carnivoren af te zwakken. Hoe gaat het nu eigenlijk met de natuur en met zoogdieren? We houden de feiten tegen het licht en stellen ook de vraag: waar willen we naar toe?

Dat de paling (Anguilla anguilla), een katadrome trekvis, het wereldwijd niet goed doet is een open deur intrappen. In Vlaanderen kreeg de paling op de IUCN Rode Lijst van de zoetwatervissen in oktober 2021 de vermelding ‘ernstig bedreigd’. Het palingbestand is sinds de jaren ’60 met meer dan 90% achteruit gegaan omwille van migratiebarrières, achteruitgang van het leefgebied, vervuiling, overbevissing, klimaatverandering en impact van uitheemse soorten. De Vlaamse regering gaat nu maatregelen nemen om palingsterfte tegen te gaan.

Dieren die zich voeden met ons bloed zijn niet meteen populair te noemen maar voor de medicinale bloedzuiger mogen we misschien een uitzondering maken. Medicinale bloedzuigers (Hirudo medicinalis) worden al sinds mensenheugenis gebruikt in de geneeskunde. Ze werden tot voor kort in België nagenoeg uitsluitend in de moerassen van Harchies gezien en gedocumenteerd. In Vlaanderen was er geen enkele betrouwbare waarneming gekend. De soort is echter nog redelijk verspreid aanwezig in Nederland en ook dicht tegen de grens met Vlaanderen zijn er enkele populaties. Dus het was maar een kwestie van tijd tot ze ook bij ons opdook.

De marmerkreeft (Procambarus virginalis) is een uniek geval onder de niet-inheemse rivierkreeften. Natuurlijke populaties bestaan niet en het ontstaan van deze soort is vermoedelijk het resultaat van kweek in de wereld van aquariumliefhebbers in Duitsland in 1995. Bijzonder is dat er enkel vrouwtjes bestaan waarbij ze zichzelf klonen en zich zo voortplanten. Eén enkel vrouwtje legt honderden eieren en dit verschillende keren per jaar. Hierdoor kunnen ze op heel korte tijd plassen, vijvers en waterlopen koloniseren en er zeer talrijk worden. Het INBO roept op om waarnemingen te melden.