Nieuws

Van april tot in augustus was 2024 voor tal van insecten een zwak jaar. De lage aantallen vlinders vielen op. Pas met het mooie zomerweer in de tweede helft van augustus kwam daar een beetje beterschap in. Een aantal vlindersoorten verscheen toen in hoge aantallen. Het meest in het oog springend is de terugkeer van het landkaartje, een brandnetel-gebonden dagvlinder die het al jaren slecht deed.
 

Dit jaar startte het grote wilde plantenonderzoek in Brussel (Florabru), dat drie jaar zal lopen. Het doel van het onderzoek is de publicatie van een nieuwe verspreidingsatlas, 20 jaar na de vorige. Bij deze atlas wil Leefmilieu Brussel samen met Natagora en Natuurpunt zoveel mogelijk Brusselaars en botanisten uit Vlaanderen en Wallonië betrekken. Eén van de deelnemers aan het project, Ana Torfs, vond al een zeldzame exoot die in Vlaanderen en het Brussels Gewest nooit eerder werd gezien: Oenothera rosea. Het is een onmiskenbare teunisbloem met roze bloemen die afkomstig is uit Centraal-Amerika en herkend werd door de app ObsIdentify.

De achteruitgang van insecten is één van de meest zorgwekkende trends in de natuur. Om meer inzicht te krijgen in dit fenomeen werden een resem eerder gepubliceerde onderzoeksresultaten opnieuw geanalyseerd: een meta-analyse heet dat dan. En daaruit blijkt dat vooral de talrijke soorten relatief sterker achteruit zijn gegaan in vergelijking met de soorten die vroeger ook al zeldzaam waren. De achteruitgang van die alomtegenwoordige soorten blijft niet zonder gevolg. In Frankrijk is het effect van de afname van hommels op planten al meetbaar. 

In Spanje is de zuidelijke reuzenhoornaar waargenomen, een soort die afkomstig is uit Zuidoost-Azië en Zuid-China. Een koningin is vermoedelijk meegelift met goederen geïmporteerd uit deze regio en zo geïntroduceerd in Europa. Zoals de naam al doet vermoeden, kunnen deze hoornaars groot worden, tot 4,5 cm lang. Ze jagen in groep en zijn in staat om op korte tijd volken van honingbijen, maar ook nesten van andere hoornaars en wespensoorten uit te moorden. Maar de kans is zeer klein dat deze soort zich echt kan vestigen in onze regio, paniek is niet aan de orde.

De insecten in Europa gaan er al decennialang op achteruit. Klimaatverandering en weersextremen beïnvloeden hun populaties en ecologische functies. In de soortgroep van zweefvliegen leidde de aanhoudende regen in 2024 tot een daling van Syrphinae-populaties door minder bladluizen, terwijl aquatische Eristalinae juist profiteerden van de natte omstandigheden. Om deze trends beter te begrijpen, is er nood aan een gestandaardiseerde monitoring van bestuivers in Vlaanderen.
 

Rundveebedrijven vormen traditioneel een goede plek voor zwaluwen door de nestgelegenheid in toegankelijke stallen en de aanwezigheid van grote aantallen vliegende insecten. Vooral huis- en boerenzwaluwen hebben het op een traditioneel boerenerf naar hun zin. Al decennialang nestelen populaties zwaluwen ook op de onderzoekboerderij van ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek). Hier werden recent extra maatregelen genomen om dit stukje levend erfgoed te ondersteunen. En met succes!

Vandaag opende Natuurpunt in de Kleiputten van Terhagen in Rumst een wilde bijenreservaat. Love Tomorrow, het duurzaamheidsplatform van Tomorrowland, neemt het peterschap op zich om een onderzoeksproject te starten in dit natuurgebied. In totaal zullen er in Vlaanderen 21 wilde bestuiversreservaten komen in natuurgebieden van Agentschap Natuur en Bos, vzw Durme, Limburgs Landschap vzw en Orchis vzw.

Het Bos van Aa in Zemst hield vorig jaar een BioBlitz waarmee ze hoopten om 2000 soorten waar te nemen op een weekend tijd. 1000 soorten op zo’n korte tijd zou al mooi zijn, 2000 soorten zou alle verbeelding tarten. Op het einde van het weekend stond de teller op 1700 maar dankzij determinatie later op het jaar staat de teller nu op 2378 soorten. En de vangsten van bepaalde soortgroepen moeten nog gedetermineerd worden.

Voor het eerst is het gelukt om in natuurgebied Altenbroek in de Voerstreek een wilde kat (Felis silvestris) te filmen met een wildcamera. In juni eerder dit jaar raakte al bekend dat er zich een populatie bevond in het oosten van de Voerstreek, maar nu dus in het westen van de Voerstreek. Voorlopig is de kat nog maar 1 keer in beeld verschenen, dus het is afwachten of het een toevallige passant is, of een dier dat zich daar recent gevestigd heeft. 

De afgelopen jaren zagen we al hoge aantallen van voorheen zeldzame nachtvlinders, en dit jaar breekt op dat vlak opnieuw records. Al gaat het niet elk jaar om dezelfde soorten. 2024 is het jaar van de oleanderpijlstaart, wingerdpijlstaart, vale stofuil en de tandmot.