Natuurherstel Steenoven Turnhout

Steenoven in Turnhout kan nu ook in de zomer vleermuizen herbergen

De Steenoven ‘La Bonne Espérance’ is gelegen naast het Kanaal Dessel-Schoten in Turnhout. Het is de grootste gekende overwinteringsplaats van vleermuizen in de Kempen. In het bos staan nog de oude gebouwen van de vroegere steenbakkerij en cementfabriek. Dankzij het gericht bos- en natuurbeheer en de vele inrichtingsprojecten die op de site reeds werden uitgevoerd, steeg het aantal overwinterende vleermuizen er op 20 jaar tijd van 100 naar 600.

De steenoven in Turnhout was al een goede overwinteringsplek voor vleermuizen, wat niet zo verwonderlijk is. Verschillende soorten vleermuizen zoals watervleermuis, baardvleermuis en franjestaart houden van de combinatie van een goed winterverblijf en een aantrekkelijk jacht- en leefgebied in de omgeving. Het nabijgelegen kanaal en de omringende bossen voldoen aan de noden van deze insecteneters.

Sinds een tiental jaar wordt er hard gewerkt op de site. Jaarlijks worden er wel nieuwe gebouwen geschikt gemaakt als verblijfplaats voor vleermuizen. In 2021 was het de beurt aan het eerste gebouw dat dienst kan doen als zomerverblijfplaats voor vleermuizen. In de zomer zoeken vleermuizen heel andere klimatologische omstandigheden op dan in de winter. Ze brengen hun jongen liefst ter wereld in droge, warme verblijfplaatsen. Daarom werd één van de gebouwen voorzien van een zwarte dakbedekking en houten onderdak. Binnen werden enkele vleermuiskasten en een spouwmuur voorzien. In de muren werden openingen voorzien zodat de dieren zeker binnen kunnen; de ramen werden dicht gemetst om tocht te vermijden.

De werken werden uitgevoerd door de leerlingen van het VITO in Hoogstraten, wat zowel voor Natuurpunt als voor de leerlingen een voordeel oplevert. Voor de leerlingen was het een leerrijke en plezante ervaring in een mooie omgeving. Door te werken voor een ‘klant’ leerden ze dat de kwaliteit ook moet voldoen aan de verwachtingen van de klant. Binnen de groep groeide automatisch een teamsfeer en hun verantwoordelijkheidsgevoel werd in positieve zin gestimuleerd.

Aangezien het om een nieuwe verblijfplaats gaat, werden nog geen dieren verstoord. Door de metselwerken is er op dit moment nog veel vocht in het gebouw aanwezig. Tegen de zomer is dat hopelijk grotendeels verdampt zodat de vleermuizen tegen dan hun intrek nemen in de nieuwe ruimtes.

De inrichting van dit gebouw is een actie binnen het soortbeschermingsprogramma vleermuizen. Deze werken werden mee mogelijk gemaakt door de Vlaamse Overheid, Agentschap Natuur en Bos en de provincie Antwerpen.

Tekst: Kris Boers (Dienst Natuurbeheer - projectmedewerker), Frank Van Gorp (conservator Steenoven Turnhout)