Nieuws

In de maanden mei en juni vestigt Natuurpunt Kempen de aandacht op de huiszwaluw, een prachtige vogel die na zijn overwintering in Afrika sinds begin april weer in de Kempen te bewonderen is. Deze bijzondere vogel verdient extra aandacht, aangezien de populatie van de huiszwaluw onder druk staat. Er verdwijnen steeds meer geschikte plekken om te nestelen en het beschikbare materiaal voor de nestbouw is vaak van mindere kwaliteit.

Gelukkig zijn er in onze regio nog steeds diverse locaties waar de huiszwaluw broedt. Natuurpunt Kempen nodigt iedereen van harte uit om dit voorjaar deel te nemen aan verschillende excursies in het arrondissement Turnhout, waarbij we samen op zoek gaan naar deze behendige luchtacrobaat.

De huiszwaluw: een cultuurvolger met nood aan hulp

De huiszwaluw, in de volksmond ook wel "nonnetje" genoemd, keert na de winter in Afrika begin april terug naar onze streken. Vanaf begin mei begint de broedperiode. Het is een echte cultuurvolger die vaak nestelt aan huizen, bruggen en rotswanden, maar ook op het platteland bij boerderijen is hij te vinden. De huiszwaluw is gemakkelijk te herkennen aan zijn zwartblauwe bovenzijde, witte stuit en korte, gevorkte staart. De onderzijde is volledig wit. Zijn nest bouwt hij voornamelijk van zand en klei. Op veel plaatsen zijn er ook kunstnesten of zwaluwentorens geplaatst, waarvan de huiszwaluwen dankbaar gebruikmaken. Op diverse locaties is dit al zeer succesvol gebleken. Het menu van de huiszwaluw bestaat hoofdzakelijk uit kleine insecten.

Helaas verdwijnen er steeds meer plekken waar huiszwaluwen kunnen nestelen. Ook tijdens de trek zien we veranderingen die de populatie beïnvloeden. Veel nesten vallen soms uit elkaar door het gebrek aan goed bouwmateriaal. Daarnaast merken we dat huiszwaluwen op plaatsen waar ze voorheen broedden, verdwijnen als gevolg van restauratiewerken aan gebouwen.

De Kempen is de groene long van onze provincie, een wandel-en fietsparadijs. De Kempen ademt natuur. Natuurpunt Kempen schreef een verkiezingsmemorandum en bezorgde dit aan de politieke partijen. Hierin roepen we beleidsverantwoordelijken van vandaag en morgen op om samen met ons de toekomst van die Kempense natuur en landschap veilig te stellen. Aan draagvlak hiervoor is geen gebrek. Natuurpunt Kempen, actief in het arrondissement Turnhout, overschrijdt dit jaar de kaap van de 11 000 gezinnen die lid zijn. Reden genoeg dus om de lat hoog te leggen. 

Natuurpunt Kempen kiest de nachtegaal uit als vogel van het jaar 2024. Hiermee willen ze deze zangvogel in de kijker zetten dit jaar en allerlei activiteiten organiseren waarin ze op zoek gaan naar de nachtegaal. Vorig jaar stond de nachtzwaluw centraal.

De nachtegaal is een zangvogel van formaat, een parel van een stem; vol romantiek… maar helaas bijna totaal verdwenen uit de Kempen. Dit jaar gaat Natuurpunt Kempen op zoek naar deze schitterende zangvogel en de afdelingen zullen verschillende activiteiten organiseren zoals wandelingen, lezingen, …

De nachtzwaluw in de Kempen

Natuurpunt Kempen bestaat uit 14 Natuurpuntafdelingen in het arrondissement Turnhout en heeft hierdoor een groot werkgebied. Vorig jaar stond het jaar in het teken van de nachtzwaluw en werden er over het ganse arrondissement verschillende activiteiten georganiseerd.

De nachtzwaluw doet het de laatste jaren goed in de Kempen. Je kan zelfs zeggen dat hij van bijna volledig verdwenen in de jaren ‘80 is teruggekeerd  naar zijn geliefde Kempenland.

De reden is uitsluitend toe te schrijven aan het heideherstel en het creëren van open plekken in de  dennenbossen. Deze soms drastische ingrepen hebben als doel het oude Kempische landschap in ere te herstellen en er zo voor te zorgen dat kwetsbare soorten en haast verdwenen soorten  opnieuw kansen krijgen. De nachtzwaluw is hiervan het beste bewijs.

Momenteel kunnen we in het arrondissement Turnhout spreken van meer dan 120 zangposten. Uiteraard is dit geen wetenschappelijk cijfer, maar het geeft aan dat de soort is weergekeerd naar onze contreien  omdat zijn biotoop werd hersteld.

Weetjes over de nachtzwaluw

De nachtzwaluw wordt in de volksmond “geitenmelker” genoemd en is een vogel van de schemering en de nacht. Hij jaagt met zijn gigantische opengesperde bek op vliegende insecten en broedt op de kale grond van de heide en open bospercelen. Het snorrend geluid van de zingende mannetjes klinkt erg ver in de nacht en doet denken aan een ratelende fietsbel zonder dop.

Een nachtzwaluw blijft, ondanks veel onderzoek,  een mysterieuze vogel en spreekt tot de verbeelding. Eind augustus vliegt hij helemaal naar het zuiden van Afrika (Angola) waar hij overwintert. Begin mei is hij weer aanwezig in de Kempen. Een afstand van meer dan 7000 km enkele vlucht.

Op de Kempense Heuvelrug werden verschillende vogels voorzien van een gps en een zender. Zo werd die trektocht naar Afrika in kaart gebracht en kregen de onderzoekers ook zicht op zijn activiteiten en verplaatsingen tijdens de nacht hier bij ons in de Kempen.

In 2024 gaan we op zoek naar de nachtegaal. Net zoals de nachtzwaluw ook bijna verdwenen uit de Kempen. We nodigen iedereen uit om mee op zoektocht te gaan. Voor activiteiten kijk in de agenda.